Güzide Ana (Katibi)
Dil mızraktan, daha derin yaralar.
Hünkar Hacı Bektaş-ı Veli
HAYATI
Bektaşi yolunda “Güzid Ana” olarak adı ve deyişleri çok yaygın olmakla beraber, hayatı hakkında ağızdan ağıza nakledilen söylentilerin dışında ayrıntılı bilgiye sahip değiliz. Şehit Feyzullah Çelebi’nin kızı olduğu Hacı Bektaş Veli Dergahı’nda, Hazret Avlusu’nun sol taraftaki terasda mezarı bulunduğu bilinmektedir. 18.yy ın ikinci yarısında yaşadığı kesin olmakla beraber, doğum ve ölümünün hangi yılda olduğuna dair bir kayda rastlanmamıştır.Şiirlerinde oldukça ileri düzeyde edebiyat ve felsefe eğitimi gördüğü anlaşılmaktadır.Bazı deyişlerinde “Katibi” mahlasını da kullanan Güzid Ana, fakirane giyinişi, tüm gelirini fakirlere dağıtışı, haksızlığa tahammül etmeyişi ile ünlüdür. Gördüğü kusuru kim olursa olsun, açık bir şekilde ayıpladığı için kişiliğine ait hatıralar halen özdeyiş biçiminde söylenmektedir.
(A.Celalettin ULUSOY-Pir Dergâhından Nefesler,sf 59)
DEYİŞLERİ
1
Bulandı aşkımın seli
Acep bir gün durulmaz mı
Hüsnün gördüm oldum deli
Akıl başa derilmez mi
Yüzün benzer dolunaya
Sensin ömrüme sermaye
Yüzüm sürdüm hak-i pa’ye
Hatırcığım sorulmaz mı
Ferhattır dağları delen
Şirin’in yolunda ölen
Der GÜZİDE Mecnun olan
Leyla’sına sarılmaz mı
2
Evliya cemine azmeden sofu
Düz yolu koyup da sarpa kaçarsın
Muhammed Ali’nin yüce yolunu
Gelmiş saf talibe pinhan edersin
Yol budur deyip de sürek sürersin
Cahili kinliyi başa derersin
Yılda bir hayvanın kanına girersin
Aklın boynunun borcunu ödersin
Gel benlik eyleme nefsini öldür
Hak yoluna canın armağan getir
Kin ile kibiri aradan kaldır
Bunca vebal dolu yükü nidersin
Senin elindedir şer ile hayır
Nefsi emareden özünü ayır
GÜZİDE söyler ki kendini kayır
Neyleyip de halkın zemmin edersin
3
Gaziler cihanın müddeti doldu
Dünya bir acayip zamana kaldı
insanda itimat itikat n’oldu
Hemen bir zan ile güman’a kaldı
Tat kalmadı sirke oldu şıralar
Ben tabibim diyen yüzün karalar
Yanlış merhem ile azdı yaralar
Bir hazik hekim-i lokmana kaldı
Düşerler ardına kil ile kâlin
Varmazlar yanına ehl-i kemalin
Mahlukün ettiği ceng-ü cidalin
Cümlesi bir ulu divan’a kaldı
Gerçek erenlerin emsali yokdur
Bilirim dört kapı kırk makam haktır
Ehl-i hak olana hiç hörmet yoktur
Rağbet yalan ile şeytana kaldı
GÜZİDE der güçtür nefsin öldürmek
Erlik midir koymadığın kaldırmak
Zamane halkına Hak’kı bildirmek
Mehdi gibi sahip zamana kaldı
4
Sana bir nasihatim var
Gel yanıma hele kardaş
Uzakta arayıp gezme
Gitme ilden ile kardaş
Yarar isen Hakk’a yara
Bulasın derdine çare
Her suyun geçidin ara
Gitmeyesin sele kardaş
Dünya bir acayip haldır
Kimi elif kimi daldır
Bu bir başka derin göldür
Düşmeyesin göle kardaş
İman eyle kıyamete
Girmeyesin siyasete
Karga olma necasete
Arı ol gel bala kardaş
Dinle okunan fermanı
Bulasın derde dermanı
Terse savurma harmanı
Tane gider yele kardaş
Harama sunma elini
Her dem hıfzeyle dilini
Haramla kirletme elini
Halden gelir bela kardaş
Dünyaya satma varını
Gelip yüzerler derini
Cahile deme sırrını
Destan eder dile kardaş
Bu sözlerin Bektaş-i’ye
Yanılıp gitme Nakş-i’ye
Uyma hal bilmez kişiye
Taş getirir yola kardaş
GÜZİDE geldi cihana
Çok şükür olsun Süphan’a
Halin arz eyle sultana
Minnet etme kula kardaş
5
Medet Allah ya Muhammed ya Ali
Dertliyim derdime dermana geldim
Bûnlardan kurtaran Bektaş Veli
Dertliyim derdime dermana geldim
Hasan Hüseyin’le arttı firkatim
Zeynel Bakır Cafer melce-i zatım
Kazım Musa Rıza kabul eyle hacetim
Dertliyim derdime dermana geldim
Taki’den Naki’den ola hidayet
Hasan Askeri yareme el kat
Muhammed Mehdi dardayım gayet
Dertliyim derdime dermana geldim
*Dervişlerin girer şala abaya
Sehven hata ettim geldim tövbeye
Niyazım var Hacı Bektaş Veli ‘ye
Dertliyim derdime dermana geldim
Güzide der Mevla’m sen bak halime
Medet mürüvvet fırsat verme zalime
On iki imam yardım eyle kuluna
Dertliyim derdime dermana geldim
- Bu dörtlük Pir Dergahından Nefesler kitabının ilk baskısında yoktur. 2014 baskısından alınmıştır.
6
Yer oynayıp gizli sular akınca
Ezan tebdil olup kanun çıkınca
Hükm-ü şeriatın kavli kalkınca
Softaların azdığı yıllar gelecek
Dünya sütlü meme herkes emiyor
Fitne fücûrluğu elden komuyor
Hiçbir kimse malım yeter demiyor
Alıp götürmeye yeller gelecek
Kudretli kalleşe belî-bes diyor
İşleri bitince ketm-i dost diyor
Evlad babasından hizmet istiyor
Ektiğimiz biçmedik yıllar gelecek
Her düvel ayakta bu nasıl hikmet
Dünya benim diye kılıyor gayret
Ne Allah’dan korkar ne sayar ahret
Şehirler batıran harbler geliyor
GÜZİDE okur akdan karadan
Hünkarım ayırma cemden sıradan
Bizi o günlere koyma Yaradan
Hayrı şerri belirsiz kullar geliyor
7
Gel ey sofu Hak ararsan
Yönün dönder bize doğru
Ne buldun beyhude laftan
Yaşın vardır yüze doğru
Her suya karışıp akma
Sen seni odlara yakma
Er isen kem gözle bakma
Gelip giden kıza doğru
Düşme nefsin tuzağına
Cehdeyle yolun uzağına
Bir gün de ömrün bağına
Gazel iner güze doğru
Haberdar ol şeriattan
Yol bulasın tarikattan
Marifetten hakikattan
Eriş gerçek söze doğru
GÜZİDE bildi suçunu
Seyretti Çin’i Maçin’i
Gam değil çekti göçünü
Hakk’a giden ize doğru
8
Sırr-ı men arefden haberi olmayan
Gelip meclislerde babalanmasın
Kurbâ Âyeti’ ne vâkıf olmayan
Orada burada hocalanmasın
Yük üstüne yüksek binalar çatıp
Bal içine soğan sarımsak katıp
Tâlib köşesinde safsata satıp
Kendin bilmeyenler böbürlenmesin
Atsın içindeki çirkin huyları
Çekip kopartmasın çürük yuları
Zemzem diye her gördüğü suları
İçip sarhoşluk’çin bâdelenmesin
Asîl-zâde asıl evlâd kanı olan
Şem’a olan tâbân olan gün olan
Ölmeden evvel ölüp Hakk’ı bulan
Yanıp kül olsa da zedelenmesin
Güzîde der er postunda oturan
İçip gaflet meyinden kendin yitiren
Gâhi benlik gâhi gurur getiren
Hünkâr himmetinden nasîb almasın
Bu sayfa hakkındaki yorumlar:
Yorumu gönderen: Halil özkan , 09.02.2015, 05:03:
18 yüzyılda böyle şeyler yazan zatı muhterem Güzide Anamızın divanı olmayışına insan inanamıyor aslında bizler sahip cıkmayı bilmiyoruz yarin ruhu için arzı niyaz edecegim kabrinin başında. Güzide analarımız olmasaydı kadınlzrımız aydın olurmuydu bilmiyorum?
Yorumu gönderen:: 23.01.2014, 19:12
alevi-deyisleri-nefesler
Dediğim gibi canlar, Katibi mahlassını kullanan birden fazla kişi olabilir. Ancak sitemizde yayınlanan Katibi bizzat Güzide Ana’ ya ait olan deyişlerdir. Kaynak A. Celalettin ULUSOY olduğu için eminim. Teşekkürler..
Yorumu gönderen: Başaran, 14.01.2014, 09:01:
Sahın Haydar Kurt,Pirimiz Hünkar Hacı Bektaş Veli soyundan gelen Pirimiz Celalettin Ulusoy yalanmı söylüyor? Bu bilğiler A.Celalettin Efendimizin yazmış olduğu Pir Dergahından Nefesler adlı kitabından alınıp yayınlanmıştır.Sayın Haydar Kurt sizin kaynaklarınız yanlıştır tabi öyle bir kaynak varsa…
Yorumu gönderen: yusuf aydın, 29.11.2013, 19:07:
böyle güzel işlerle uğraşmak güzel bişey. katibinin ….gel gardaş dolanma cümle cihanı…sen cihan ararsan cihan sendedir…sana vasvedeyim kevni mekanı…muhakkak ki kevni mekan sendedir. bu deyişi arıyorum bulamadım bende eksik…sizde varsa yazarsanız memnun olurum…kolay gelsin
Yorumu gönderen:: 09.10.2013, 20:47
alevi-deyisleri-nefesler
Aynı mahlassı birden fazla kişi kullanabiliyor. Anadolunun bir çok yerinde Sefil Ali, Nesimi ler olduğu gibi Katibi’de olabilir.
Yorumu gönderen: Haydar Kurt, 03.10.2013, 16:53:
Değerli Dost,
Güzide ana ile ilgili yukarıdaki yazınızı okudum. Bazı okurlarda olduğu gibi sizin sitenızdede Güzide ananın Katibi mahlası ile deyiş ve duazlar yazdığı yanılgısı mevcuttur. Katibinin Güzide ana ile hiç bir ilgisi yoktur. Katibi benim büyük dedem. Tokata bağlı Zilenin Çakırçalı Köyü nüfusuna kayıtlıdır. Eğitimli bir ozandır. 1800 lü yıllarda iki kez hakkında idam kararı verilmiştir. Daha detaylı bilgi edinmek isterseniz bizim sitemizden öğrenebilirsiniz. Aşık Ali Kurt diye tıkladığınızda Katibinin hayat hikayesine ulaşacaksınızdır.
En içten saygılarımla . Haydar Kurt
Yorumu gönderen: Başaran Şahin, 28.09.2013, 00:47:
Ellerine emeklerine sağlık Ali’m.
Güzide Ana-Güzid Ana- Katibi
