Virani

Oturduğun yeri pâk et, kazandığın lokmayı hak et. 
Hünkar Hacı Bektaş Veli

Virani, 16. yy.’ın sonu ile 17. yy .başlarında yaşayan güçlü bir Hakk aşığıdır.Alevi- Bektaşiliğin piri Balım Sultan‘dan el almıştır. Bir süre Necef-i Eşref de Hz. Ali Türbesi’nde türbedarlık, babalık yapmıştır, (1587-1618) yıllarında İran’da saltanat süren Şah Abbas’la görüşmüştür. Anadolu’nun bir çok yerlerini ve daha sonra da, Bulgaristan’da Deliorman ve Debruca’yı dolaşmıştır. Neceften dönüşünde, Deliorman yöresinde bulunan Demir Baba tekkesini ziyaret etmiş ve ondan bilgilenmiştir. Demir Baba, soy zinciri itibariyle Peygamber’e ulaşır.

Deyişleri

1
Şaha doğru giden bir kervan gördüm
Şahım beni katarına almıyor
Yalvardım yakardım darına durdum
Yalvaranın kusuruna kalmıyor

Yalvaralım bizi katara ala
Korkunçlu bellerde yardımcı ola
Metahının nargı gelmiyor dile
Peşin ister veresiye olmuyor

Bezirgan yol tutmuş malı damgalı
Yuzbin harici gelse ayıramaz onu
Bezirgan başımdır mürşitim Ali
Mekan ister viraneye konmuyor

VİRANİ’m dahildir ol bezirgana
Canım kurban icindeki canlara
Canım kurban icindeki canlara
Hakkın ınayeti katara uyana
Oda her kuluna nasip olmuyor

 * ELİMİZDEKİ KAYNAKLARDA VİRANİ VE AŞIKİ’YE AİT İKİ ÇEŞİTİ BULUNMAKTADIR.DEYİŞTE EKSİKLİKLER MEVCUTTUR. 

2
Elif´i Mim´den aldık Sırrı Kur-an´ı
Mim´i sır eyledik sırdan içeri
İki nokta üç huruf geldi Be ile
Be´yi sır eyledik seden içeri

Haydar ın zatına demişiz beli*
Göster bana pirim desti demanı
Küfür deryasından bulduk imanı
Hak dedik küfüre dinden içeri

Otuzüç huruftur hatmin tamamı
Bir Elif Mim ile buldu bu Ayn ı
Yetmiş üç den aldık Kaf ile Nun ‘ u
Cana aşık olduk candan içeri

Güruh-u Naci´den bir bacı geldi
Kırkların dolusun eline aldı
Cümlesi o bacıya hep secde kıldı
Şah dedik bacıya Şah´tan içeri

Bacının ismine Fatıma dediler
Yeri göğü ondan mevcut buldular
Selman bir üzüm getirdi engür ezdiler
Gark olduk engüre nurdan içeri

VİRANİ sözünü arife söyle
Yükseği neylersin engini boyla
Arif olda dost bağını sır eyle
Güle aşık olduk gülden içeri

KAYNAK: Hüseyin & Ali Rıza ALBAYRAK- Böyle Buyurdu Aşık (ALBÜM)- Elif Mim
*beli: evet, eyvallah anlamında kullanılmaktadır.

3
Yedi derya sohbetini, bahrı umman anlamaz
İlmi ledün manasıdır, ahmak olan anlamaz

Küntü kenzden ders okursun, cahil ondan ne anlar
Gözü kör, kulağı sağır, bibeserler anlama

Men aref ilmine eren, aşık-ı suzan olur
Hevt nefsini katleyleyen, meydanda merdan olur

Hırs ile şehvete uyan, nefsine kurban olur
Yedi tamu şiddetidir, kemrah olan anlamaz

İki cihan rahnamesi, Haydar-ı kerrar olan
Çıkıp miraç kapısında, haykırıp aslan olan

Sitretül müntehada, Mustafa’ya yar olan
Naciyanı naz makamı, binde bir can anlamaz

İlmü ledün okuyanlar, aynen yoldaş olur
Ehedi Ahmet, fatihada baş olur

Pa ile ça, ka ile za anlayan sırdaş olur
İlmi ledün manasıdır, ehli inkar anlamaz

Men aref ilmine ermeyen, şum ağmakı fıkıh
Pir dergahına niyaz et, yakın bulasın hakkı

Ey VİRANİ dört kitaptan, Ali’nin metin oku
Ehli Beyti Hanedanı, Şimir Mervan anlamaz

4
Okuduğum mektepte vardım bir ere
Bir elif okudum çok hesap çıktı
Bir elif üç nokta geldi dilime
Ezber ettim ondan dört kitap çıktı

Mürşidi kamilden dinledim kandım
Men arif sırrına erdim uyandım
Bu fani dünyayı bir kapı sandım
Meğer değilmiş çar babı çıktı

Bir nurdan halk etti bizleri mabut
On iki tarikat bizlerde mevcut
VİRANİ ‘yem ispat eyledi vücut
Haydar kapısından cevabım çıktı

DUÂZ-İMÂMLAR (ON İKİ İMÂM’I METHEDEN ŞİİRLER)

4
Kudret kandilinde parlayıp duran
Muhammet Alinin nurudur vallah
Zuhur edip küffar askerin kıran
Elinde zülfikar Alidir billah

Elinde Zülfikar, altında düldül
Önünde Kamberi dilleri bülbül
Hazreti Fatma cennette bir gül
Ona “sırrım!” dedi Hak Habibullah

Zuhur etti imam Hasan, Hüseyin
Onların nurundan ziyalandı din
Kırk pare bölündü Zeynel Abidin
Tutarız yasını hasbeten Lillah

Muhammed Bakır’la Cafer-i Sadık
Şahım Musa Kazım, hem Rıza dedik
Tarikat adabiyle cismimiz yuduk
Hak dedi: Müminin kalbi Beytullah

Taki, Naki imamların civanı
Hasan-ül Askeri cismim sultanı
Elinde hücceti, Mehdi devranı
Vakit tamam oldu gönderir Allah

VİRANİ’yem niyazım var üstada
Elinde zülfikar hem ehli gaza
Bin bir dondan baş gösterdi Mürteza
Biz bir bildik, dedik: Allah eyvallah

5
Gel dilber ağlatma beni Şah-ı Merdan aşkına
Dü cihanın rahnamesi Şir-i Yezdan aşkına
Şahım Hasan Pir Hüseyin Kerbela meydan için
Lütfedip bağışla cürmüm Ali sübhan aşkına

İmam Zeynel Abidin’in abına yundun ise
Arayıp kendi Özünde Bakırı buldun ise
Ceddin Evlad-ı Muhammet Cafer’i bildin ise
Rahma gel ol Şah-ı Merdan Ali imran aşkına

İmam Musa’yı Kazım’dır Ehl-i Beytin serveri
Cani aşkı nuş edenler müpteladır ekseri
Şahı Şehidi Horasan İmam Rıza’dan beri
Müptelayı merhamet kıl Kalb-i viran aşkına

Şah Taki  ba Naki’nin bağlandım ben rahına
Sulihane  ver Salavat Ehl-i Beyt ervahına
Gafil olma yok vefası dü cihan hublarına
Gel feragat eyle gönül kamil insan aşkına

Ey VİRANİ çıkma yoldan doğru Raha gel beri
Muhabbet şevkat senindir Ey Hasan-Ül Askeri
Evliyalar serfirazi Hacı Bektaş-ı Veli
Sen ganisin ver muradım Mehdi devran aşkına

6
Hamdülillâh biz Muhammed’den okuduk defteri
Nokta nokta harf-be-harf bildik rumûzu Hayder-i

Şah Hasan Şâhım Hüseyn-i Kerbelâ meydânının
Merdiyim sevdim gönülden Âbidîn ü Bâkır’ı

Uymazam hergiz Yezîd’in kavline vü fi’line
Mezhebim Hak’tır hakîkat Ca’ferî’yim Ca’ferî

Ben İmâm-ı Kâzım’ın râhında kurbân olmuşam
Şâh Alî Mûsâ Rıza destinden içtim Kevser’i

Hem Muhammed’dir Takî tâcım serimde âşkâr
Gün gibi verdi ziyâ zâhir oluptur enverî

İlm-i vahdet câvidânı bil Nakî’dir vâizâ
Bir nazar kıl vechim üzre hatt-ı Şâh-ı Askerî

Mehdi-i sâhib-zamandır asl ü fer ü mü’minân
Huccetü’l-Kayyum O’dur olduk biz anın çâkeri

Dünye vü ukbâdan el çekmiş ferâgat kılmışız
Ne hesâbı ne azâbı ola yevm-ı mehşeri

Hâk-pây-i Haydar’ım ismim VİRANİ’dir benim
Olmuşam bin cân ile uş Kanber’inin Kanber’i

7
Mustafâ’dan dinle ey ârif benim evrâdımı
Gel beri gör Murtazâ’dan dem-be-dem feryâdımı
Tâ ezelden hubb-ı Haydar ördüler bünyâdımı
Sevmişim cân u gönülden ben İmâm-ı Kâzım’ı

Şah Hasan Hulk-ı Rızâ’dan zâhir oldu her sıfât
Hem Hüseyn-i Kerbelâ’dan keşf olur envâr-ı zât
Nesl-i Şâh’ı sevdi her kim buldu memâtta hayât
Sevmişim cân u gönülden ben İmâm-ı Kâzım’ı

Şah Alî Zeyne’l-Abâ’dır cânımız cânânımız
Hem Muhammed Bâkır u Ca’fer’durur bürhânımız
Âl ü evlâdına tâ bin candan kurbânımız
Sevmişim cân u gönülden ben İmâm-ı Kâzım’ı

Şah Alî Mûsâ Rızâ’dır kıblegâh-ı mü’minân
Şah Takî vü bâ-Nakî zikrim dilimde her zamân
Bunların dostluğuna var oldu hep cümle cihân
Sevmişim cân u gönülden ben İmâm-ı Kâzım’ı

Bu VİRANİ derd-mendim medh-i Şâh’i söylerim
Askerî hem Mehdi-i Peşt ü Penâh’ı söylerim
Gayriden el çekmişim ol Pâdişâh’ı söylerim
Sevmişim cân u gönülden ben İmâm-ı Kâzım’ı

8
Ey gönül âşık gel dem-be-dem Dîdâr’a bak
Terk-i ağyâr eyle herdem aç gözün ol yâra bak

Kurretü’l-aynım buyurdu ol Resûl-i Kibriyâ
Şebber ü şübber buyurdu Hayder-i Kerrâr’a bak

Bâkır u Ca’fer İmâm’ı Kâzım’a ver cânını
Şah Alî Mûsâ Rızâ ol sâhib-i esrâra bak

Hâdi-i ehl-i tarikattır Takî vü bâ-Nakî
Sâhib-i erkân isen inkârı ko ikrâra bak

Askerî’ye Askerî dersen muhakkak ey kabâ
Bülbül ol zâg olma herdem hârı ko gülzâra bak

Mehdi-i Sâhib-Zamân’ın derdmendi sen şehâ
Derdine gam çekme herdem erişen timâra bak

Ey VİRANİ zâhirin vîrân eden Âl-i Alî
Bâtının ma’mûr eden anlardurur mi’mâra bak

9
Hudâ vü Mustafâ’nın bendesiyem
Gulâmım, Murtazâ’nın bendesiyem

Hasan’dır hüsn içinde ferd-i yektâ
Cemâl-i Kibriyâ’nın bendesiyem

Ezelden abdiyem ben Şâh Hüseyn’in
Şehîd-i Kerbelâ’nın bendesiyem

Gulâm-ı âl u evlâdım gümânsız
Alî Zeyne’l-Abâ’nın bendesiyem

Muhammed Bâkır’ın yolunda cânım
Fedâdır hânedânın bendesiyem

Tarik-i Ca’fer’i bâtıl bilenler
Gel ey münkir ben ânın bendesiyem

İmâm-ı Kâzım’ın cân u dilden
Muhibbiyem o hânın bendesiyem

Yedi yer gök yedi Mushaf hakkıçün
Alî Musâ Rızâ’nın bendesiyem

Takî’dir dü cihânın âfitâbı
Ben ol Nûr-ı Bekâ’nın bendesiyem

Hakîrem sâilem bâb-ı Nakî’de
Bil ol Sâhib-Atâ’nın bendesiyem

İmâm-ı Askerîdir sırr-ı Hayder
Bu Hayy-i Câvidân’ın bendesiyem

Dahî evvel dahî âhırda Mehdî
Zuhûr eden Hudâ’nın bendesiyem

VİRANİ’ yem dilimde evvel âhır
Hudâ birdir ki anın bendesiyem

10
Zâhidâ bu dünyada bir köhne şalım var benim
Fahr içinde baş açık Sultan Balım var benim

Bâb-ı tâk-ı tumturakı neyleyim alemde ben
Fariğim fahrım ferâğım böyle halim var benim

Mülk-ü emvâli n’idem dünyada bir ân içnü
Şükr Hakk’a Âl-i Ahmed gibi âl’im var benim

Mülk ü mansıb cây-ı kesret Râh-ı Hak‘dan dûr eder
Geçtik andan Haydar-ı Kerrâr gibi şahım var benim

Men VİRANİ dervişem didare müştak olmuşam
Dünyada ancak bu denli sultanım var benim

AÇIKLAMALAR
bab-ı tak-ı tumturak:ihtişamlı,şan şeref kapısı
ferağ: vazgeçme
Âl-i Ahmed: Peygamber evladı
cây-ı kasret: bolluğun bereketin olduğu yer
Râh-ı Hak: Hak yolu, doğru yol

11
Ayn ile a’la, Mim ile mevlâ
İsm ile esmâ, sensin eyâ Şâh

Dal ile dânâ, göz göre binâ
Hazır ü her-ca, sensin eyâ Şâh

Gönlüme maksud, âşkıma ma’bud
Secdeme mescûd, sensin eyâ Şâh

Cânıma cânan, derdime dermân
İsmime Kur’an, sensin eyâ Şâh

Kâfi kitabım, Nutk-u hisabım
İşte cevâbım, sensin eyâ Şâh

Âb – ı hayat’ım, zât u sıfatım
Nuh-ı necâtım sensin eyâ Şâh

Bendeye burhân, râhıma erkân
Dinime imân, sensin eyâ Şâh

Âb u şarabım, mest ü harâbım
Asl – ı turâbım, sensin eyâ Şâh

Kadr ü Beratım, hacc u zekâtım
Savm ü salâtım, sensin eyâ Şâh

Sen bana didâr, sır ile esrâr
Gün gibi envâr, sensin eyâ Şâh

Hâlik u Hallâk, Razık u Rezzak
Fâil – i Mutlak, sensin eyâ Şâh

Âşık u ma’şuk, sıdk ile sâdık
Cânlara lâyık, sensin eyâ Şâh

Şâh – ı şeriat, Rah – ı tarikat
Nur – ı hakikat, sensin eyâ Şâh

Sırr – ı hidâyet, Şâh – ı velâyet
Bana emanet, sensin eyâ Şâh

Mansıb u hısbım, doğruca râhım
Peşt – u penâhım, sensin eyâ Şâh

Devr – i Elest’e, gülleri deste
Verdiler işte, sensin eyâ Şâh

Gel beru işte, veremem nesne
Tuttuğum deste, sensin eyâ Şâh

Gel beri Şâhım, Şems ile mâhım
Bi-şek İlâhım, sensin eyâ Şâh

Eylegil ihsân, ya Şâh-ı Merdân
Oldum çün Virân, sensin eyâ Şâh

 

 

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir